Cách tổ chức lửa trại
I. NGUỒN GỐC LỬA TRẠI:
1. Lửa trại từ
đời sống:
Tập tục đốt
Lửa Trại có lẽ đã có nguồn gốc từ rất lâu đời
nơi những bộ tộc châu Mỹ, châu Á và châu Phi, ngay sau
khi loài người tìm ra cách “bắt” và “nuôi” được
Lửa Trời như một phát minh vĩ đại để ra khỏi kiếp
cái sống “ăn lông ở lỗ” nguyên thủy sơ khai.
Đầu tiên, Lửa
được đốt lên chỉ nhằm mục đích mưu sinh giữa thiên
nhiên khắc nghiệt, như để nấu nồi cháo bắp ngô và
kê, hoặc để nướng món thịt rừng vừa săn được
trong ngày, để xua tan cái giá lạnh khi đêm về, để sấy
khô những bộ lông thú làm y phục, và nhất là để
phòng vệ chống lại các loài thú dữ thường đi săn mồi
vào ban đêm.
Trong khi chờ đợi
bữa ăn, người ta nhảy múa ca hát như thể để bày tỏ
nỗi vui mừng yên tâm vững dạ trước thành quả hái
lượm và trồng trọt của giới phụ nữ, của việc chăn
thả các đàn súc vật đã thuần hóa và săn bắt các
loại thú rừng của cánh đàn ông. Đôi khi, những đứa
trẻ suốt ngày phải ở trong hang động, hoặc sau này
phải ở trong những túp lều trên cây, giờ đây được
ở bên cha mẹ, chơi đùa nghịch ngợm nhảy múa với nhau
một cách tự do thoải mái. Ngọn Lửa giữa rừng hoặc
giữa đồi nương quả thật là một niềm vui thú kỳ
diệu. Thức ăn đã chín, rượu cất từ các loại hoa quả
và lúa được mang ra làm tăng thêm các ý vị hoang sơ
giữa thiên nhiên...
Dần dần, Lửa
mang đậm tính cách thiêng liêng của các nghi lễ thơ
øcúng thần Lửa, thần Rừng, thần Núi và thần Sự
Sống. Các buổi lễ được khởi sự bằng nghi thức Gọi
Lửa, Tế Lửa và sau đó không thể không kèm theo các
điệu vũ quanh Lửa, diễn tả chính cái chức năng sinh
sản phong nhiêu của người đàn bà và khả năng chiến
đấu dũng cảm của người đàn ông. Các điệu nhảy múa
bên lửa được đệm bằng các loại nhạc cụ thuộc về
bộ gõ như trống, cồng, chiêng, thanh la, và bộ hơi như
khèn, sáo... càng làm cho bầu khí quanh Lửa vừa rộn rã
vui tươi, lại vừa thâm u kỳ bí.
2. Lửa trại của
Hướng Đạo:
Từ những thập
niên đầu của thế kỷ 20, khi phong trào Hướng Đạo ra
đời và phát triển, vị sáng lập là ngài Ba-đân Pâu-ueo
( Sir Baden Powell, BP, gọi tắt là cụ Bi Pi ) vốn là một
danh tướng trong quân đội vương quốc Anh, đã hiểu rõ
sự tuyệt vời của bầu khí và môi trường thiên nhiên,
trong đó có khung cảnh của những đêm Lửa Trại giữa
rừng hoang sơ, sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc
rèn luyện và giáo dục thanh thiếu niên về mọi mặt kỹ
năng, phương pháp mưu sinh thoát hiểm, vui chơi sinh hoạt,
cũng như bồi đắp nhân cách công dân và đời sống tập
thể.
Tại một hòn đảo
nằm ngoài khơi vương quốc Anh tên là Brao-xi ( Brown Sea ),
cụ Bi Pi đã tổ chức thử nghiệm những Ngày Trại và
những Đêm Lửa Trại đầu tiên cho một nhóm thiếu niên,
là tiền thân của các Hướng Đạo Sinh ( Scout ) sau này.
Từ đây, Đêm
Lửa Trại trở thành một nội dung không thể thiếu được
trong chương trình các kỳ trại Họp Bạn hay Huấn Luyện
của phong trào Hướng Đạo. Các mẫu Đêm Lửa Trại được
huấn luyện đặc biệt cho các Huynh Trưởng lớn ngay tại
Gin-ueo ( Gilwell ) nước Anh, là Trại Trường của Hướng
Đạo Thế Giới.
Ngày nay, không
chỉ có phong trào Hướng Đạo, các đoàn thể tôn giáo (
như: Thiếu Nhi Thánh Thể, Hùng Tâm Dũng Chí... ) hay thuần
túy dân sự ( như: các Câu Lạc Bộ Kỹ Năng, các Nhóm Du
Lịch Dã Ngoại, Du Thám Thanh Niên... ) ở khắp các nước,
có đối tượng giáo dục là giới trẻ, đều mạnh dạn
đưa chương trình Đêm Lửa Trại vào như một trong những
sinh hoạt chính yếu của mình.
Còn gì vui thú và
xúc động hơn, khi màn đêm dần tỏa lan khắp thiên nhiên
bao la hùng vĩ, giữa một cánh rừng thưa, trên một đỉnh
núi cao, nơi một buôn làng hoang sơ của người dân tộc,
người ta được ngồi vòng tròn bên nhau, nghỉ ngơi sau
một ngày thám du hoặc huấn luyện căng thẳng và mệt
mỏi, trò chuyện và trao đổi kinh nghiệm, ca hát và nhảy
múa, thinh lặng và tĩnh tâm ngay chung quanh một đống Lửa
Hồng...
II. MỤC ĐÍCH LỬA
TRẠI:
Về chiều sâu,
Đêm Lửa Trại nhắm tới việc Giáo Dục và Huấn Luyện
ngay trong lúc vô tư vui chơi và nghỉ ngơi thư giãn. Nó
chẳng những làm cho mọi nhịp đập con tim được xúc
cảm chan hòa cùng muôn thọ tạo, mà còn là một dịp tự
nhiên làm phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, năng
khiếu nghệ thuật, cởi mở cả về mặt tâm lý ứng xử
và tâm lý chiều sâu.
Bên ánh sáng bập
bùng kỳ ảo của Đêm Lửa Trại, tất cả các em, vốn
dĩ cởi mở hay còn khép kín, rất đa năng hay còn mặc
cảm kém tài, đều có thể hòa nhập với nhau trong những
trò chơi nho nhỏ lý thú, hát những bài ca sinh hoạt thân
thương, hoặc trình diễn những tiết mục văn nghệ bỏ
túi đôi khi hết sức buồn cười nhưng lại thấm thía
sâu xa...
Thật là sung
sướng nếu sau một ngày hoạt động phục vụ, hoặc họp
bạn vui chơi hết mình, cũng có khi là đã quá căng thẳng
với những tiết dự khóa huấn luyện về lý thuyết và
thực hành kỹ năng trong ngày, giờ đây, cá nhân mỗi
người, cũng như cả tập thể Đội, nhóm được cười
đùa ca hát thoải mái.
Thỉnh thoảng,
được xen kẽ vào những khoảnh khắc thích hợp nhất
bằng những mẩu chuyện lịch sử hào hùng của dân tộc,
những truyền thống tự hào của phong trào, của đoàn
thể và của Nhóm mình thông qua lời kể rưng rưng cảm
động của các Huynh Trưởng đã bạc đầu.
Lại thêm các
tình huống, các hiện tượng đáng phê phán của xã hội
nói chung, của tập thể mình nói riêng, thông qua Đêm Lửa
Trại, đã được cấp tốc dàn dựng thành các tiểu
phẩm, các màn hài kịch châm biếm, dí dỏm, hiệu quả
“tâm lý trị liệu” và giáo dục lại rất cao, đỡ đi
bao nhiêu là bài giáo đục đạo đức khô khan của các
Huynh Trưởng, các Giáo Lý Viên, mà thường ngày vẫn bị
các em coi là “biết rồi, khổ lắm, cứ nói mãi”.
Cũng có khi, đối
với độ tuổi lớn hơn, đặc biệt là ngành Tráng, nhân
bầu khí khoáng đạt bên đống Lửa, anh em có thể đóng
góp thẳng thắn cho nhau như một kiểu “cạo gió bôi
dầu” trong tinh thần yêu thương huynh đệ.
Như vậy, những
đêm đốt Lửa vừa giúp phát triển các khả năng tự
nhiên, lại vừa gợi mở và nuôi dưỡng một cách âm
thầm một chiều sâu nhân bản và siêu nhiên nơi bạn
trẻ.
Tùy từng lứa
tuổi, các đêm đốt Lửa được tổ chức với nhiều
hình thức khác nhau, đáp ứng đúng nhu cầu tinh thần và
thích hợp với điều kiện tâm sinh lý:
1. Lứa tuổi
thiếu nhi ( ngành Ấu ):
Hình thức Hoa Đỏ, chỉ kéo dài
45 phút đến một giờ; gồm nhiều tiết mục múa hát có
xen kẽ trò chơi nhỏ và các câu truyện kể; có bánh kẹo
cho thêm vui; kết thúc tối đa lúc 21 giờ để đi ngủ.
2. Lứa tuổi
thiếu niên và dậy thì ( ngành Thiếu và ngành Kha ):
Hình
thức Lửa Trại, được kéo dài từ một giờ đến một
giờ rưỡi; có gọi Lửa và nhảy Lửa; phần văn nghệ
có ca, múa, kịch, hoạt cảnh, ảo thuật, xen kẽ trò
chơi; có thể có một nồi chè; kết thúc tối đa vào lúc
22 giờ để đi ngủ.
3. Lứa tuổi
thanh niên và huynh Trưởng ( ngành Tráng ):
Hình thức Lửa
Dặm Đường, được quyền kéo dài qua đêm không ngủ;
không cần gọi Lửa và nhảy lửa; có thể tổ chức
trong nhà, trên sân thượng, ngoài vườn, trên bãi biển;
phần văn nghệ hoàn toàn để tự phát, chính yếu là trò
chuyện chia sẻ theo một chủ đề; có thể có nướng
thịt rừng, lùi khoai và bắp ngô, uống chút bia hoặc
uống trà, cà-phê...
III. TỔ CHỨC ĐÊM
LỬA TRẠI:
Trong 3 hình thức
vừa nói, dạng Lửa Trại là thông dụng nhất, dễ ứng
dụng cho các Khối Giáo Lý cùng sinh hoạt chung. Hơn nữa,
kỹ thuật tổ chức một Đêm Lửa Trại đòi hỏi nhiều
chi tiết phức tạp, nên chúng ta hãy cùng nhau đi sâu tìm
hiểu dạng này. Một khi các bạn Giáo Lý Viên và Linh
Hoạt Viên đã từng trải qua một đôi lần tổ chức Lửa
Trại, các bạn có thể tương đối có kinh nghiệm hơn để
thực hiện dạng Hoa Lửa và dạng Lửa Dặm Đường.
Có 8 yếu tố kỹ
thuật tổ chức Đêm Lửa Trại như sau:
1. Vị trí vòng
tròn sinh hoạt:
Ban Tổ Chức cần
chọn được khu đất trống trải, xa các khu rừng thưa,
không có tán và tàn cây thấp dễ bắt cháy; tương đối
bằng phẳng, nền đất không trũng và ẩm ướt. Cần dọn
sạch lá cây rụng và các cành gỗ mục từ buổi chiều
chuẩn bị. Địa điểm cũng không nên quá gần khu vực
dựng các lều trại của các Đội và của Ban Tổ Chức,
nhưng nếu được, càng gần khu vực có nguồn nước càng
tốt. Cần khảo sát thật kỹ khu đất để ngừa các
loại đầu đạn, lựu đạn, bom mìn và mảnh chai lọ,
dây thép gai có thể còn sót lại sau chiến tranh.
Nếu Lửa Trại
dự kiến có quy mô lớn ( từ 200 em tham dự trở lên ) có
thể tận dụng ngay những gốc cây to bị mục hoặc đã
đốn từ lâu để làm điểm trung tâm. Nên liên hệ xin
phép chủ đất, chủ rừng trước, và tuyệt đối tuân
thủ quy định phòng cháy rừng của địa phương.
2. Vị trí đống
Lửa Trại:
Đống Lửa luôn
luôn ở giữa vòng tròn để các Đội cùng tổ chức được
các nghi thức Gọi Lửa, Đốt Lửa và Nhảy Lửa, sau đó
cũng dễ cho các trò chơi sinh hoạt bên Lửa.
Riêng “sân khấu”
văn nghệ sẽ uyển chuyển xoay vòng theo vị trí ngồi của
mỗi Đội tham dự. Nhưng hay nhất là “sân khấu” ở
hẳn một phía, thuận tiện cho khán giả, trong đó có thể
có quan khách, Cha Sở, các Huynh Trưởng lớn thưởng thức
các tiết mục và Ban Tổ Chức có thể quan sát chung để
đề phong những bất trắc rủi ro.
Nên chú ý chọn
vị trí sao cho trục khán giả – sân khấu luôn vuông góc
với hướng gió để tránh bị tạt khói gây ngộp và tàn
lửa gây phỏng.
3. Đống Lửa:
Đống Lửa trong
Đêm Lửa Trại có 3 tác dụng rõ rệt là: sưởi ấm –
soi sáng – gây bầu khí ấm áp. Vì thế, Đêm Lửa Trại
có thành công hay không phần lớn là do khâu chuẩn bị
củi đốt, hình thức chất củi và kỹ thuật duy trì
ngọn Lửa khi to khi nhỏ, khi sáng rực khi dịu mờ.
Củi dự trữ
được xếp bao quanh thành một vòng đai quanh đống Lửa,
vừa có tác dụng sấy sẵn nếu cành cây còn tươi, lại
vừa đề phòng củi đang cháy lăn ra hoặc tro than bắn
vào vòng tròn sinh hoạt. Củi dự trữ là củi to, thân
dài khoảng 1m trở lại ( tùy quy mô đống Lửa lớn hay
nhỏ ), cũng đừng quên phải có khá nhiều cành nhỏ, khô
giòn để mồi thêm khi cần làm đống Lửa bùng lên rực
sáng. Củi có thể được nhặt trong khu đất cắm trại,
có thể được Ban Tổ Chức mua sẵn, nhưng hay nhất là
mỗi em đi dự Lửa Trại đều có mang theo để góp vào
một bó củi phần mình. Tuyệt đối không dùng vỏ xe và
các vật liệu nhựa gây khói đen và khét.
Đống củi sẽ
đốt Lửa Trại có thể có ít là 2 dạng sắp xếp, nhưng
nên lưu ý không xếp củi quá khít, quá dầy, nhưng luôn
luôn để chừa ra các kẽ hở để hút ô-xy giúp cho lửa
bắt cháy được. Sau đây là 2 dạng xếp củi thông dụng:
Dạng hình tháp:
Bên trong cùng là bùi nhùi, lá khô, rơm rạ khô, giấy
vụn. Kế đến là một số cành khô nhỏ và giòn. Bên
ngoài là các cành khô thân to và dài hơn được chất
chụm đầu thành một cái chóp cao hình tháp. Sát tới giờ
khai mạc Lửa Trại, tưới vào đống củi khoảng một xị
dầu tây ( dầu hỏa, dầu hôi ), tuyệt đối không dùng
xăng dễ phựt lửa nguy hiểm.
Dạng hàng rào:
Còn được gọi nôm na là dạng “chuồng heo”, bởi các
cành cây thân to và dài được xếp vây quanh theo kiểu
gối đầu lên nhau, bên trong vẫn là đống bùi nhùi lá
khô dễ bắt lửa hơn. Dạng này thuận lợi cho việc
thiết kế quả cầu Lửa trượt từ trên cao xuống theo
một sợi dây thép, khi quả cầu Lửa bắn vào, đống củi
không bị xụp đổ như với dạng hình tháp.
Cái khó nhất là
làm sao cho khi người đóng vai “Thần Lửa”, hoặc Cha
Sở, hoặc một vị khách danh dự nào đó long trọng bước
tới châm đuốc vào đống củi, ngọn Lửa phải bừng
lên thật đẹp và hào hùng. Một kinh nghiệm nhỏ là nên
để dành những mẩu vụn giấy thủ công đủ các màu,
xếp chung sẵn với đống bùi nhùi cành khô ở giữa, khi
Lửa cháy sẽ phát ra nhiều ánh sáng màu khác nhau rất
đẹp, rất huyền ảo và kỳ bý, nhờ vào các thứ hóa
chất tạo mầu cho giấy thủ công.
4. Quản Lửa:
Nên là một Huynh
Trưởng đã có nhiều kinh nghiệm làm Lửa Trại. Quản
Lửa sẽ chít khăn quàng đỏ trên đầu, và hóa trang với
Áo Lửa là một tấm chăn choàng lên vai, vừa để chống
sương lạnh phía sau lưng cộng với khí nóng phía trước
ngực sẽ dễ gây bệnh cảm, lại vừa tạo cảm giác
hoang sơ rừng rú. Áo Lửa của Hướng Đạo còn được
vẽ vời trang trí, cắt xẻ thành tua ren, hoặc khâu thêm
đủ thứ huy hiệu màu sắc vui tươi.
Nếu học được
kỹ thuật đánh tín hiệu khói của người da đỏ châu
Mỹ, Quản Lửa có thể trở thành “ảo thuật gia” tài
ba với những trò tạo cụm khói thần kỳ. Nếu bất ngờ
có rủi ro về lửa, Quản Lửa sẽ dùng tấm chăn này để
dập tắt ngọn lửa nhanh chóng.
Ngoài ra, Quản
Lửa còn cầm một cây sào dài để khơi đống Lửa, để
đẩy thêm củi vào, tạo được hiệu năng tăng hay giảm
liều lượng ánh sáng Lửa bập bùng phù hợp với bầu
khí chung của Đêm Lửa Trại hoặc thích ứng với các
tình huống trong từng tiết mục văn nghệ.
5. Quản Trò:
Trong một chương
trình bình thường trên sân khấu, đây chính là một
Người Dẫn Chương Trình ( Speaker ), hoặc hơn thế nữa,
là một Người Điều Khiển ( MC – Master of Ceremony ).
Nhưng ở đây, cùng với Quản Lửa, Quản Trò là linh hồn
của Đêm Lửa Trại, có thể ví như một “Ngọn Lửa”
nhỏ được tách ra khỏi đống Lửa để chạy khắp nơi
sân khấu Lửa Trại, để làm cho vòng tròn trở nên linh
động, thắp lên tia Lửa nhiệt thành ấm áp và thư thái
nơi từng người tham dự.
Quản Trò khi ẩn
khi hiện, liên kết và tạo ra cảm hứng sinh động cho
mỗi tiết mục. Y phục hóa trang của Quản Trò có thể
hơi quái dị lạ lùng, thỉnh thoảng lại thay đổi khác
hẳn tùy theo chủ đề của Đêm Lửa Trại. Chương trình
toàn bộ đều do Quản Trò sắp xếp điều phối sẵn,
hoặc bất ngờ kêu gọi tự phát đóng góp.
Tóm lại, Quản
Trò là một nhà nghệ sĩ. Với chất liệu là các tiết
mục do từng đơn vị góp lại, Quản Trò sẽ khéo léo
dàn dựng thành một tác phẩm độc đáo bằng những nét
chấm phá đầy mầu sắc, gây ấn tượng thú vị, vui
tươi mà không thiếu phần sâu sắc về Đêm Lửa Trại.
6. Quản Ca:
Ngoài những người
Quản Ca riêng của từng Đội đến tham dự Lửa Trại,
đôi khi người Quản Lửa và người Quản Trò có thể
kiêm luôn vai người Quản Ca chung cho toàn bộ chương
trình, họ cứ thế mà tung hứng với nhau rất ăn ý để
vòng tròn quanh Lửa Trại luôn sẵn sàng bật lên những
bài hát sinh hoạt rộn rã, những băng reo ngắn nhưng để
lại dư vị âm vang, những cử điệu múa đơn giản mà
chuyển tải được nhiều ý nghĩa, những tràng pháo tay
nhịp nhàng, những tiếng hu-oa hoan hô bằng tay trên miệng
mang âm hưởng của các bộ lạc bán khai.
Vai trò của Quản
Ca đặc biệt cần thiết quan trọng khi mở đầu Đêm Lửa
Trại cũng như khi bước vào phần Tàn Lửa chia tay, những
bài hát và cử điệu sinh hoạt lúc thì phải hừng hực
như Ngọn Lửa reo vui, lúc lại cần phải thấm thía, nhè
nhẹ buồn buồn như ánh than hồng.
V. CHƯƠNG TRÌNH
LỬA TRẠI:
Diễn tiến một
Đêm Lửa Trại có thể có nhiều nét phá cách sáng tạo
độc đáo tùy theo ý đồ của Ban Tổ Chức và người
Quản Trò, nhưng nói chung, vẫn cần hội đủ các thành
phần chương trình như sau:
1. Mời Dự Lửa:
Sau khi đã chuẩn
bị xong đống củi và các khâu khác, Quản Lửa, Quản
Trò, Quản Ca và Ban Tổ Chức Đêm Lửa Trại sẽ cùng
nhau nhất loạt gọi thật to tên từng Đội một cách
chậm rãi và dõng dạc, ví dụ: “Xin mời Đội Se Sẻ
Hồn Nhiên ra dự Lửa Trại đêm nay, xin mời !” Đội Se
Sẻ từ khu vực lều trại của mình sẽ hú đáp lại, hô
khẩu hiệu Đội: “Se Sẻ – Hồn Nhiên !”, bắt lên
bài ca Đội rồi sắp hàng một vừa chạy vừa hát cho
đến khi ổn định tại khu vực sẽ tổ chức Đêm Lửa
Trại.
Cứ thế, Ban Tổ
Chức lại gọi: “Xin mời Đội Chích Chòe Chững Chạc
ra dự Lửa Trại đêm nay, xin mời !”... Cho đến khi tất
cả các Đội đều đã họp mặt đầy đủ thành một
vòng tròn quanh đống củi, cuối cùng Ban Tổ Chức sẽ
mời các vị quan khách, các vị Huynh Trưởng lớn...
Ra dự Đêm Lửa
Trại, tất cả các Đội đều đã hóa trang sẵn cho tiết
mục mình sẽ đóng góp. Quản Lửa, Quản Trò và Quản Ca
cũng có thể hóa trang thành các vị Thần Lửa, Già Làng,
Thầy Mo... Chỉ riêng quan khách và các Huynh Trưởng lớn
thì không buộc phải hóa trang, nhiều lắm là chít một
chiếc khăn quàng màu đỏ trên đầu để chống sương
lạnh.
Cũng cần lưu ý
rằng lúc này, không sử dụng bất cứ một nguồn sáng
nào như nến, đèn pin, diêm... chỉ có ráng chiều đỏ
xẫm hoặc trời đêm với ánh trăng sao tự nhiên.
2. Gọi Lửa:
Quản Trò nói đôi
lời ngắn gọn nhưng hết sức khúc chiết và dõng dạc
về ý nghĩa của Lửa trong đời sống con người. Có thể
kể câu truyện thần thoại Hy-lạp về việc thần
Prô-mê-tê ( Prométhée ) đã đánh cắp Lửa Trời cho nhân
loại, chấp nhận bị thần Dớtx ( Zeus ) trừng phạt. Sau
đó, Quản Trò mời tất cả cùng hát 2 lần Bài Ca Gọi
Lửa “Ta đốt to cho bừng lên sáng...” kèm theo các cử
điệu phù hợp.
Đối với Đêm
Lửa Trại cho Giáo Lý, có thể tôn-giáo-hóa các nghi thức
Lửa bằng cách gợi đến bầu khí lo âu rụt rè trong
ngày Lễ Ngũ Tuần của các môn đệ sau khi Chúa Giê-su
Phục Sinh đã về Trời, để rồi Ơn Chúa Thánh Thần đã
được ban xuống một cách chan hòa cho mọi người ( xem
Cv 2, 1 – 4 ). Đại để Quản Trò có thể dẫn giải như
sau:
”Các em thân
mến, cách nay gần 2000 năm, sau khi Đức Giê-su đã về
trời, vào ngày Lễ Ngũ Tuầnn, các môn đệ của Đức
Giê-su đang tập trung cầu nguyện trong phòng, bỗng từ
trời phát ra một tiếng động, như tiếng gió mạnh ùa
vào đầy cả căn nhà. Rồi họ thấy xuất hiện những
hình lưỡi giống như lưỡi lửa tản ra đậu xuống từng
người một. Và ai nấy đều được tràn đầy ơn Thánh
Thần...
Vậy, ngày hôm
nay, để có thể có được một Đêm Vui Trung Thu thật sự
có ý nghĩa, tất cả chúng ta cũng hãy khẩn cầu xin Chúa
Thánh Thần ngự đến giữa chúng ta, đó là Ngọn Lửa
tượng trưng cho sự sống, cho niềm vui và cho tình yêu
thương chan hòa, làm bừng sáng lên Lòng Tin – Cậy –
Mến cho cuộc đời của mỗi chúng ta.
Xin mời tất cả
các em cùng quỳ xuống, hát Bài Thánh Ca ( bài Thánh Thần
Ngự Đến của cha Thành Tâm ):
“Thánh Thần
khấn xin ngự đến, hồn con đang mong chờ Ngài.
Suối nguồn thánh
ân hiện xuống, này dương gian,
Xin Ngài hãy đến,
chiếu sáng nẻo đi quanh co sai lầm,
Ngài ơi, xin Ngài
hãy đến hiển linh, Ngài ơi !
Lạy Ngài xin đến,
dẫn dắt chúng con trên đời,
Cầu Ngài liên
kết chúng con nhất tâm trong Ngài.
Cầu Ngài ban ơn
thêm sức kiên vững không lay,
Sống sao nên
người con Chúa, chứng nhân tình yêu...”
Lúc này, Quản
Lửa đã ra ngoài chuẩn bị phần việc của mình.
3. Chạy Lửa:
Tất cả thinh
lặng. Quản Trò xướng lên: “Xin hãy nổi trống lên !”
Một huynh trưởng bắt đầu đánh trống theo 3 hồi 9
tiếng, suốt thời gian anh Đoàn rước đuốc chạy, trống
càng ngày càng nhanh, dồn dập, rồi chậm dần cho tới
khi anh Đoàn trao đuốc cho cha sở.
Từ xa xa trong
bóng đêm, Quản Lửa trong vai Thần Lửa hoặc Thiên Sứ
mang Lửa của Chúa Thánh Thần, tay cầm đuốc sáng, chạy
với tốc độ vừa phải, đến nơi lại chạy 1, 2 vòng
chung quanh, rồi rẽ mọi người chạy vào trong, chạy thêm
1, 2 vòng quanh đống củi. Cuối cùng khi tất cả vừa dứt
tiếng trống, hoặc vừa dứt bài hát Gọi Lửa thì Quản
Lửa đứng lại bên cạnh vị Huynh Trưởng danh dự hoặc
Cha Sở là vị chủ sự Đêm Lửa Trại.
4. Đốt Lửa:
Vị chủ sự sẽ
đón lấy ngọn đuốc trên tay Quản Lửa, nói thật vắn
tắt, hư một lời mời gọi, đại để: ”Đêm nay, chúng
ta đã khao khát được đón lấy Lửa là ánh sáng, là hơi
ấm, là niềm vui và là biểu tượng của sự sống. Giờ
đây Lửa đã ở giữa chúng ta, ước gì chúng ta sẽ sống
trọn vẹn niềm vui và tình yêu thương bên nhau đêm nay
và mọi ngày trong cuộc đời...”
Nếu là Cha Sở,
ngài sẽ chúc lành cho Đêm Lửa Trại: “Ơn Chúa Thánh
Thần đã đến và còn đang đến nơi mỗi người Ki-tô
hữu chúng ta, để mỗi ngày trong đời chúng ta đều là
một ngày Lễ Ngũ Tuần. Nguyện xin Người chúc lành cho
Lửa Trại đêm nay của chúng ta... “
Và ngay sau đó,
vị chủ sự long trọng châm đuốc vào đống củi cho
ngọn Lửa bừng lên, trống cái lại gióng lên vui tươi
rộn rã một hồi dài. Đêm Lửa Trại chính thức được
khai mạc...
Cũng có thể
thiết kế một hệ thống quả cầu Lửa chạy theo dây
thép bắn xuống thẳng đống củi làm cho Lửa bùng lên,
vừa bất ngờ, hồi hộp, lại vừa gây ấn tượng tia
Lửa xẹt trong đêm. Nhưng dùng kỹ thuật gì đi nữa,
cũng cần chuẩn bị và thử nghiệm cẩn thận trước cho
chắc ăn.
5. Nhảy Lửa:
Nếu chỉ có
khoảng 100 người trở lại, có thể tổ chức cho tất cả
cùng Nhảy Lửa. Nhưng nếu tổ chức cho tất cả học
sinh Giáo Lý trong giáo xứ, con số có thể lên đến hàng
ngàn em, không thể cùng Nhảy Lửa được. Vì thế, chỉ
nên chọn một lớp tương đối lớn ( ví dụ: lớp Tuyên
Tín hoặc lớp Vào Đời ), khoảng từ 30 đến 50 em, tập
luyện thật kỹ từ trước cho các em về bài ca cũng như
các cử điệu Nhảy Lửa.
Đến đêm tổ
chức Lửa Trại, cho các em hóa trang khá đặc sắc, đứng
thành một vòng tròn trong cùng, đối diện với Đống
Lửa. Quản Trò hoặc Quản Ca sẽ điều động cho các em
cùng Nhảy Lửa. Mọi người tham dự đứng ở các vòng
bên ngoài cùng hát Bài Ca Nhảy Lửa.
Kết thúc Bài Ca
Nhảy Lửa, nên có một băng reo Mừng Lửa thật vui tươi
và hào hùng. Sau đó, Quản Trò có thể cho một trò chơi
vận động nhẹ cho hứng khởi, ví dụ: trò chơi kèm theo
bài hát “Một ngón tay nhúc nhích này...” nhưng được
sửa lại thành “Một Ngọn Lửa nhúc nhích này...” vừa
hát vừa mời 1 người, rồi 2 người, rồi 3 người đứng
lên nhún nhảy như Ngọn Lửa, cho đến 10 người thì kết
thúc trò chơi... Cũng có thể mời mọi người hát và làm
cử điệu các bài như: Thắp Ngọn Đèn Sáng, Đèn Sáng
Muối Mặn...
6. Văn Nghệ Lửa
Trại:
Người Quản Ca
hoặc Quản Trò đảm nhận làm Người Dẫn Chương Trình
Văn nghệ trong Đêm Lửa Trại vừa giống lại vừa khác
với một Người Dẫn Chương Trình ( Speaker ) trên sân
khấu bình thường.
Giống ở chỗ
vẫn phải có sẵn một “kịch bản” về các tiết mục
văn nghệ sẽ diễn, biết cách dẫn nhập để giới thiệu
một tiết mục cho duyên dáng và hấp dẫn, biết hướng
nội dung từng tiết mục vào chủ đề của toàn chương
trình thành một xâu chuỗi liền lạc và hài hòa...
Nhưng lại khác ở
chỗ các diễn viên văn nghệ Lửa Trại lại cũng chính
là khán giả. Đúng hơn, không còn là “khán giả” ( tức
“người-xem” ) hay là “diễn viên” ( tức
“người-diễn-cho-người-ta-xem” ) mà phải gọi là
người tham dự Lửa Trại như mọi người, và mọi người
một khi đã đến tham dự Lửa Trại cũng đều là các
diễn viên với nhau và cho nhau.
Do vậy, Người
Dẫn Chương Trình ở đây không nên giữ vẻ ngoài quá tề
chỉnh trang trọng, với những lời dẫn văn chương kiểu
cách, nhưng cần phải khéo léo và dí dỏm để gây được
bầu khí gần gũi: Diễn viên là khán giả, khán giả cũng
lại sẽ là diễn viên. Bản thân Người Dẫn Chương
Trình cũng có lúc hóa thân thành diễn viên để lôi cuốn
vòng tròn chung quanh cùng nhập cuộc vào một tiết mục.
Cũng cần lưu ý,
trong một chương trình văn nghệ Lửa Trại, không nên có
quá nhiều tiết mục, thường chỉ nên ở mức từ 8 tới
12 tiết mục là vừa. Gần như không nên có đơn ca, ít
các bài múa, nhưng có thể có một số hoạt cảnh, kịch
ngắn, tiểu phẩm tấu hài. Cũng có thể có độc tấu
sáo, phong cầm ( accordéon ), hoặc khẩu cầm ( harmonica )
hòa tấu với tây ban cầm ( guitare ) nhưng người chơi
phải có trình độ giỏi và biết chọn bài phù hợp mới
thuyết phục được người thưởng thức.
Sau mỗi tiết
mục, hầu như Đêm Lửa Trại không dùng đến cách vỗ
tay để tán thưởng hoặc những tiếng “Bis, bis !” như
bình thường, nhưng Quản Trò có thể cho vòng tròn úp tay
lên miệng làm tiếng Hu-uoa, uoa, uoa để hoan hô, hoặc bắt
nhịp hát các bài khen như: ”Vui là vui quá, vui là vui
ghê...”, “Hoan hô Đội này một cái...”, “Vui là vui
là vui chúng mình vui nhiều...”, “Vỗ tay, vỗ tay, cùng
nhau hát mà vui cười...”, hoặc làm một băng reo để
khen: “Hay, hay, hay, úi chà hay !”
Quản Trò và Quản
Ca cũng nên có sẵn những trò chơi nho nhỏ, một bài hát
sinh hoạt để mọi người làm cử điệu, một trò ảo
thuật giúp vui... để xen kẽ giữa các tiết mục. Nếu
có một vở kịch nội dung sâu sắc và khá lắng đọng,
lại gắn được với chủ đề Đêm Lửa Trại, thì Quản
Trò nên sắp xếp để diễn cuối chương trình.
Vở kịch chấm
dứt, để chuẩn bị vào phần Tàn Lửa, bế mạc Đêm
Lửa Trại, có thể có một khoảnh khắc 15 giây im lặng,
rồi để gây thêm bầu khí trầm lắng, Quản Trò mời
mọi người hát chậm và nhỏ giọng, không vỗ tay: “Ta
hát to hát nho nhỏ nho, rồi mình ngồi kể truyện cho nhau
nghe...” Trong khi đó, Quản Lửa dùng gậy dài kéo bớt
củi cháy ra cho Ngọn Lửa dịu xuống, hầu như chỉ còn
than hồng đỏ rực...
7. Câu Chuyện
Tàn Lửa:
Đây là một câu
chuyện chiều sâu, một bài giáo huấn thấm thía, một
lời dặn dò ân cần và gần gũi. Do vậy, đảm nhận
phần này nên là một Huynh Trưởng lão thành, Linh Mục
Tuyên Úy, hoặc Cha Sở. Ngài mở lời, giọng điềm đạm
chậm rãi nói với mọi người trong vòng tròn:
“Cuộc vui nào
rồi cũng đến lúc phải chia tay. Ngọn Lửa của chúng ta
đã từng bừng sáng reo vui, nhưng giờ đây chỉ còn đó
than hồng rực nóng. Khoa học đã chứng minh rằng: than
hồng âm ỉ thì có sức nóng hơn củi đang cháy nhiều
lắm. Ước gì, mỗi người trong chúng ta, lát nữa đây
chia tay ra về, cũng hãy giữ lấy trong tâm hồn mình chút
than hồng của sức sống nhiệt thành. Đó sẽ là niềm
vui bên nhau đêm nay, đó cũng sẽ là hành trang lý tưởng
phục vụ cho ngày mai...”
Quản Ca bắt lên
bài ca: Thắp sáng lên trong con, hoặc Một ngày gần hết,
hoặc Một ngày sẽ qua đi, hoặc Đến nơi Nguồn Thật.
8. Chia Tay:
Mọi người nắm
lấy tay nhau thành một hoặc nhiều vòng tròn đồng tâm,
có thể bắt chéo tay, có thể quàng tay sau lưng nhau. Quản
ca bắt lên một trong các bài ca chia tay, như: Giữ chặt
mối dây, Cùng biết ơn nhau, hoặc Câu hát chia tay, hoặc
Họp mặt chia tay, hoặc Nối Lửa cho đời.
Nhưng có lẽ cảm
động nhất vẫn là giai điệu và tâm tình của bài ca
Shalom Chaverim của Do-thái, vốn đã trở thành bài chia tay
truyền thống trên toàn thế giới, được địch ra rất
nhiều thứ tiếng, luôn được cất lên trong mọi cuộc
họp bạn quốc tế: đó là bài Giây phút chia ly, lời
Việt của cha Tiến Lộc.
V. TINH THẦN LỬA
TRẠI:
Ít hay nhiều một
Đêm Lửa Trại sẽ lưu lại như một dấu ấn không phai
nơi tâm hồn của mỗi người và mọi người đã từng
một lần tham dự.
Thường thì Ban
Tổ Chức sẽ tận dụng tinh thần nối dài của Đêm Lửa
Trại, sau khi các Đội đã chia tay ra về, vẫn duy trì
đống than hồng để tiến hành một Giờ Tĩnh Tâm cho các
Huynh Trưởng ( hoặc cho các bạn sẽ tuyên hứa vào sáng
hôm sau ), hoặc một Hội Đồng Đường ( chuẩn bị cho
một số Huynh Trưởng thuộc ngành Tráng Hướng Đạo được
nhận huy hiệu RS – Rover Scout, để Lên Đường ), hoặc
một Hội Đồng Rừng ( đặt tên Rừng cho một số Đội
sinh, Đoàn Sinh muốn gia nhập Rừng theo tập tục của
Hướng Đạo ).
Riêng đối với
Sinh Hoạt Giáo Lý, vị linh hướng có thể tổ chức một
Đêm Lửa Dặm Đường cho toàn Ban Giáo Lý, nhận định
và lượng giá về toàn Ngày Trại, về Đêm Lửa Trại
vừa qua, đồng thời phác họa một kế hoạch cho tương
lai. Cũng có thể có một Đêm Tĩnh Tâm chuẩn bị cho các
em lớp Tuyên Tín ( Bao Đồng ) sẽ long trọng tuyên xưng
Đức Tin trong Thánh Lễ sáng sớm ngày hôm sau ngay tại
Đất Trại ( nếu điều kiện và hoàn cảnh cho phép ),
hoặc tại Nhà Thờ của giáo xứ.
Thay cho lời kết,
xin mượn lời của cha Võ Tá Khánh mà cha Tiến Lộc đã
phổ nhạc thành bài Nối Lửa, để có được một cảm
nhận thấm thía về Đêm Lửa Trại trong cuộc đời phục
vụ của mỗi người chúng ta:
“Nối Lửa cho
đời, và Nối Lửa cho ta,
Nối ở trong đời,
và Nối tự tim ra,
Nối cho muôn
người guồn sức sống nhiệt thành,
Nối cho muôn
người Lòng Mến, mến thật tình.
Nối những bó
đuốc thắp sáng đêm dài mịt mù,
Đập tan sợ hãi,
âu lo, ghen ghét hận thù.
Đập tan ma quái
âm u, đập tan chia rẽ loại trừ, và đem soi sáng tâm tư.
Nối tiếng hát
mới, tiếng hát quên sầu cuộc đời,
Lời ca nhuộm
thắm đôi môi, tươi tắn nụ cười,
Lời ca nuôi sống
tim tôi, lời ca thông mối tình người, lời ca đưa lối
tương lai.
Nối những điếu
thuốc sưởi ấm sương trời lạnh về,
Dìu nhau vạn bước
sơn khê, vai sánh đầu kề,
Dìu nhau theo ánh
sao Khuê, dìu nhau muôn lối đường về,
Đăng nhận xét